...///...
Και θα σου δείξω κάτι διαφορετικό
Κι απ' τον ίσκιο σου το πρωί που δρασκελάει
ξωπίσω σου
Κι απ' τον ίσκιο σου το βράδυ που ορθώνεται
να σ' ανταμώσει.
Μέσα σε μια φούχτα σκόνη θα σου δείξω το φόβο.
από
το βιβλίο 1, Το βιβλίο του νεκρού,
Έρημη χώρα, Τ.Σ. Έλιοτ.
...///...Οι
φωτογραφίες αυτές είναι τοπία από περιοχές όπου έχουν γίνει
γενοκτονίες. Θέλω να δημιουργήσω εικόνες που απεικονίζουν
το νεκρικό κενό που συναντά κανείς σε αυτά τα μέρη, χρησιμοποιώντας
την οπτική οικονομία του ασπρόμαυρου καθώς και τη λιτότητα
του τετράγωνου σχήματος. Μια φωτογραφία που είναι αχνή και
σιωπηλή μπορεί να είναι πιο εκφραστική και λιγότερο στερεότυπη
απ' ό,τι μια πιο "θορυβώδης" δημοσιογραφική φωτογραφική
προσέγγιση και επιχείρησα να κάνω φωτογραφίες που ενώ δεν
αποτελούν ντοκουμέντα με την παραδοσιακή έννοια, εξακολουθούν
να είναι τεκμήρια, όπως οι δικανικές ενδείξεις. Σε ένα τόπο
όμως όπως ή Ρουάντα αυτές οι ενδείξεις είναι πολύ ξεκάθαρες
- χαώδεις εκκλησίες ακόμα γεμάτες από τα κορμιά των θυμάτων
σε αποσύνθεση. Στην απώτερη ιστορία αυτά τα αποδεικτικά στοιχεία
είναι δύσκολο να ανακαλυφθούν, άπαξ και βρεθούν όμως μπορούν
να αποτελέσουν ένα πανίσχυρο δείκτη της φρικτής οδύνης, μάρτυρας
της οποίας υπήρξε το τοπίο: -ένα κλιμακοστάσιο στο ¶ουσβιτς
φθαρμένο από αξιοθρήνητα και πονεμένα βήματα, μια δενδροστοιχία
στην ανατολική Τουρκία που διαγράφει την πορεία που ακολούθησαν
εκατομμύρια Αρμένιοι οδηγούμενοι προς το θάνατο.
Αν αγνοούσαμε το τι συνέβη σε αυτά τα μέρη, τότε τα ηλιόλουστα
χιόνια της ανατολικής Ανατολίας και η περίφημη άμμος της ερήμου
της Ναμίμπια ίσως να φάνταζαν μεγαλοπρεπή. Από τη στιγμή όμως
που γνωρίζουμε τις σκηνές που εκτυλίχθηκαν στο τοπία αυτά,
η φύση αυτομάτως χάνει την αθωότητά της. Η θλίψη στις φωτογραφίες
αυτές είναι όμορφη αλλά η ομορφιά της αυτή είναι ύποπτη. Κατ'
αυτόν τον τρόπο οι φωτογραφίες αφορούν την ίδια την φωτογράφηση
τοπίων.
Οι
φωτογραφίες αυτές αφορούν τη μνήμη και τη λήθη.Τα στοιχεία
είναι αποκαλυπτικά. Οστά αποσυντίθενται, η ανθρώπινη στάχτη
επιστρέφει στο χώμα, δόντια, πέδιλα, μαλλιά, σφαίρες, τσεκούρια
διαλύονται σε άτομα και μόρια. Οι πατημασιές στο χιόνι θα
σβηστούν με την επόμενη καταιγίδα. Τα στοιχεία του κακού όπως
και τα στοιχεία του καλού υποτάσσονται στο παγκόσμιο νόμο
της εντροπίας. Το ζεστό ψύχεται, η ύλη αποσυντίθεται, οι μνήμες
σβήνουν. Αν τις αφήσουμε.
Οι
φωτογραφίες αυτές αφορούν την ασέβεια. Να ένα ανέκδοτο:
Ένας νεαρός καθολικός ιερέας εστάλη ως ιεραπόστολος στη Ρουάντα
- ένας λαμπρός λευκός ιδεολόγος εστάλη για να κερδίσει τις
καρδιές και το πνεύμα αυτού του μικρού αφρικανικού βάλτου.
Πήγε να γίνει ο μάρτυρας του Θεού αλλά αντ' αυτού κατέληξε
να γίνει μάρτυρας μιας γενοκτονίας. Είδε την εκκλησία του,
τον Οίκο του Θεού, να μετατρέπεται σε οστεοφυλάκιο και άτομα
από το δικό του ποίμνιο, άνθρωποι που πίστευε ότι γνώριζε,
έγιναν οι σφαγιαστές. Γυναίκες και παιδιά σφαγιάστηκαν στο
μοναδικό μέρος που θεωρούσαν ότι οι δολοφόνοι θα σέβονταν.
Μία σφαγή αθώων. Βαρβαρισμός. Μερικές εβδομάδες αργότερα αφηγήθηκε
την οδυνηρή ιστορία του σε ένα δημοσιογράφο. Στο τέλος της
συνέντευξης ο δημοσιογράφος απομακρύνθηκε από το θέμα και
ρώτησε το συντετριμμένο ιερέα αν η γενοκτονία τον έκανε να
χάσει την πίστη του στον Θεό. Ο ιερέας απάντησε, "Όχι,
φυσικά και όχι", και τότε η οργή του καταλάγιασε καθώς
έκανε μια παύση και πρόσθεσε ήρεμα και λυπημένα, "έχασα
όμως για πάντα την πίστη μου στην Ανθρωπότητα."
|