Μια
μέρα περπατούσα προς τη θάλασσα στη νότια ακτή της Κρήτης.
Πέρα από την απόκρημνη ακτή που φαινόταν στο βάθος, σε απόσταση
300 χιλιομέτρων, βρίσκεται η Αφρική. Εδώ, τελειώνει η Ελλάδα.
Η μέρα ήταν ζεστή και συννεφιασμένη κι εγώ διάλεξα ένα μονοπάτι
που σκαρφάλωνε στα βράχια, μέσα στο γυμνό τοπίο. Τη σιωπή
του τόπου τάραζε μόνο ο μακρινός ήχος από τα κουδούνια των
προβάτων.
Καθώς
βάδιζα, σηκώνοντας πού και πού το κεφάλι μου για να κοιτάξω
τη θάλασσα, διέκρινα στο βάθος μια παράξενη μαύρη φιγούρα.
Δεν άργησα να καταλάβω πως το ακίνητο εκείνο αντικείμενο ήταν
ένας άνθρωπος καθισμένος σ' ένα βράχο. Είχε ακουμπισμένο το
κεφάλι του στο ένα χέρι, σκεπάζοντας τα μάτια του. Στο άλλο
χέρι κρατούσε μια γκλίτσα που στήριζε στη μασχάλη του. Πλησιάζοντας,
επιβράδυνα το βήμα μου ανεβαίνοντας προσεκτικά πάνω στα βράχια.
Ένιωσα πως εισέβαλα σ' έναν απέραντο ιδιωτικό χώρο, που η
παρουσία μου θα μπορούσε να καταστρέψει. Όταν έφτασα πιο κοντά,
κράτησα την αναπνοή μου από φόβο μήπως τον τρομάξω. Περίμενα
πως θα σήκωνε τα μάτια του να με κοιτάξει από στιγμή σε στιγμή.
Έπειτα σταμάτησα, λίγα μόλις μέτρα από τη γερμένη μορφή. Σήκωσα
αργά τη φωτογραφική μηχανή και πάτησα το κουμπί. Τότε, εκείνος
ανασήκωσε αργά το κεφάλι του, με κοίταξε ήρεμα και με καλημέρισε.
Η φωτογραφία είχε τραβηχτεί κι εκείνη η εμπειρία είχε τελειώσει.
Κάθε
φωτογραφία αυτού του λευκώματος αποτελεί μια προσωπική εμπειρία
και μια ξεχωριστή στιγμή μέσα στο χρόνο, τόσο για τον φωτογράφο
όσο και για το αντικείμενο. Οι άνθρωποι που απαθανατίστηκαν
σ' αυτές τις φωτογραφίες ζουν σε μικρά χωριά και απομονωμένα
αγροτόσπιτα, διάσπαρτα στην ελληνική ύπαιθρο. Οι περισσότεροι
είναι άνθρωποι φτωχοί, αλλά εξαιρετικά περήφανοι και με έντονη
προσωπικότητα. Οι πιό πολλοί νέοι έχουν φύγει αναζητώντας
δουλειά σε πόλεις και τόπους μακρινούς, αφήνοντας πίσω τους
μια αραιοκατοικημένη από γέροντες και παιδιά ύπαιθρο.
Διάβηκα
αυτό τον τόπο σαν ένας φιλικός παρατηρητής, δίχως βιασύνη
και συγκεκριμένο σχέδιο. Με δέχτηκαν με ανενδοίαστη ζεστασιά
και φιλοξενία. Με τον καιρό έμαθα πως στην ελληνική ύπαιθρο
δεν υπάρχει πιο ιερό πράγμα από τη φιλοξενία, που κυριολεκτικά
σημαίνει φιλία προς τον ξένο.
Οι
φωτογραφίες που προέκυψαν θα πρέπει να ιδωθούν ως βιώματα
που αποκόμισε ένας άνθρωπος από την Ελλάδα. Δεν πρόκειται
για κανενός είδος απόπειρα ορισμού της Ελλάδας ή του ελληνικού
λαού, καθώς τέτοιου είδους απόπειρες οδηγούν αναπόφευκτα σε
γενικεύεσεις. Χάρη στη μοναδικότητά του, το ανθρώπινο ον αντιστέκεται
στις γενικεύσεις-δεν υπάρχουν ούτε δύο άνθρωποι ίδιοι μεταξύ
τους. Το άτομο αλλάζει διαρκώς σε συσχετισμό με το χρόνο,
το περιβάλλον του και τους άλλους ανθρώπους. Η επιλογή ενός
κλάσματος του δευτερολέπτου όπου καταγράφεται αυτό το διάβα
μέσα στο χρόνο, συνιστά τη μοναδική μαγεία της φωτογραφίας.
Τα μικρά αυτά κλάσματα του χρόνου είναι πλέον παρελθόν. Η
όποια αλήθεια ή νόημα ίσως διαθέτουν έχει αιχμαλωτιστεί για
πάντα σ'αυτές τις εικόνες.
|