"Μια πρώτη καταγραφή του κόσμου των τσιγγάνων από ανθρώπους που μέχρι πριν από λίγο μόνο φωτογραφίζονταν". Ήταν η τελευταία πρόταση στο περσινό κείμενο του καταλόγου που συνόδευε την έκθεση. Μια πρωτιά που καταγράφηκε με μια έκθεση 80 φωτογραφιών. Ένα όριο που πέρασαν οι τσιγγάνοι βγαίνοντας μέσα από τις φωτογραφίες που μέχρι τώρα βλέπαμε, παίρνοντας στα χέρια τους τις φωτογραφικές μηχανές. Η αποκάλυψη ενός κόσμου που μέχρι πριν από λίγο παρέμενε αθέατος από τις ματιές των φωτογράφων.

Όταν δέχτηκα να κάνων μαθήματα για το πρόγραμμα του Υπουργείου Πολιτισμού την πρώτη χρονιά, δεν ήξερα τι θα συναντούσα. Η εμπειρία από αυτή την πρόκληση ήταν πραγματικά ανεπανάληπτη. Πιστεύω ότι και τα παιδιά από τη δική τους μεριά έζησαν μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Είδαν το χώρο που τους περιβάλλει με μια διαφορετική ματιά. Τα συναισθήματά τους βρήκαν διέξοδο και εκφράστηκαν μέσα από τις φωτογραφίες τους. Ο χώρος του εργαστηρίου έγινε το δεύτερο σπίτι τους. Η σχέση που δημιουργήθηκε στις 360 ώρες στο διάστημα των έξι μηνών που διαρκεί ο κύκλος των μαθημάτων ήταν έντονη.

Γρήγορα μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τη φωτογραφική μηχανή και φωτογραφίζουν ενστικτωδώς τα πάντα γύρω τους. Παρασυρόμενος από τον πλουραλισμό των εικόνων τους παρατηρώ τις ματιές τους χωρίς να προσπαθώ να εφαρμόσω κανόνες ή να τους κατευθύνω. Ο κύκλος των μαθημάτων αφιερώνεται στην εκμάθηση των βασικών τεχνικών της φωτογραφίας, στην εμφάνιση ασπρόμαυρων αρνητικών και εκτύπωση φωτογραφιών στο σκοτεινό θάλαμο του εργαστηρίου.

Σκέψεις, συναισθήματα και καθημερινές καταστάσεις βρίσκουν σιγά-σιγά διέξοδο και αποκτούν βαρύτητα στις φωτογραφίες τους. Το φως και το σκοτάδι, η σκληρότητα που συνυπάρχει με την τρυφερότητα δημιουργούν αντιφατικές συγκινήσεις και μ' αυτό τον τρόπο οι φωτογραφίες τους μας παρασύρουν σε μια διαφορετική περιπλάνηση ερωτημάτων και στοχασμού.

Στέλιος Ευσταθόπουλος
 

Νίκος Παναγιωτόπουλος