...μια
ιστορία από ημερολόγιο....
Τον Οκτώβριο του 1981 με προσκάλεσε ο Abu Msάllam για να τον
βοηθήσω να μάθει στη νεαρή τρίχρονη καμήλα του, την Gaood,
να δέχεται αναβάτη. Στην αμερικανική Δύση η δραστηριότητα
αυτή ονομάζεται "εξημέρωση" ενός ζώου. Πιθανόν έχετε
δει εικόνες στην τηλεόραση όπου καουμπόηδες ιππεύουν μέσα
σε μάντρα ή ροντέο ένα όρθιο άγριο άλογο καθώς άνθρωποι εκσφενδονίζονται
στον αέρα και προσπαθούν απεγνωσμένα να κρατηθούν με το ένα
χέρι. Λοιπόν, πιστέψτε με, οι καμήλες είναι εξίσου ατίθασες
και άγριες όσο και τα άλογα, όταν θέλουν να απαλλαγούν από
το ανθρώπινο φορτίο στην πλάτη τους.
Περάσαμε
το μεγαλύτερο μέρος της εβδομάδας κάνοντας εκτενείς "βόλτες"
με τον Abu Abu Msάllam ο οποίος είχε δέσει ένα σχοινί 5 μέτρων
γύρω από τη μουσούδα της καμήλας. Στην αρχή, ο μικρότερος
αδερφός του, ο Dhaif Allah, συμμετείχε μαζί μας στην περιπέτεια.
Κρατώντας ένα παρόμοιο σχοινί σχημάτιζε τρίγωνο με τον Abu
Msάllam και την Gaood. Δε θα ξεχάσω ποτέ την εικόνα τον δύο
αδελφών που τραβιόνταν και τεντώνονταν σαν πασαλάκια σκηνής
με την άμμο να συσσωρεύεται στα πόδια τους κατά κύματα ή αυλακώσεις
καθώς προσπαθούσαν να υποτάξουν την Gaood. Καθόμουν στα καπούλια
της καμήλας και έσφιγγα απεγνωσμένα έναν υφασμάτινο σάκο δεμένο
γύρω από τη μικρή εφηβική της καμπούρα με ένα σχοινί περασμένο
κάτω από την κοιλιά της. Αφιερώσαμε ώρες και ημέρες περπατώντας,
συνήθως αλωνίζοντας την κοιλάδα.
Η
δουλειά αυτή ήταν εξοντωτική. Από τις συνεχείς πτώσεις στο
έδαφος αποκόμισα ένα ικανοποιητικό αριθμό από γρατσουνιές,
κοψίματα και μελανιές τα οποία συνήθως τα αγνοείς, όταν ζεις
στην ύπαιθρο. Ένα βραδάκι όμως ανακάλυψα μια κηλίδα αίματος
στη ρόμπα μου και αφού έψαξα βρήκα μια ξεραμένη κρούστα από
τραύμα στη βάση της σπονδυλικής μου στήλης. Το τραύμα αυτό
με μπέρδεψε: δεν θυμόμουν να είχα τραυματιστεί στο σημείο
αυτό, ενώ κάθε άλλη μελανιά και κόψιμο μου θύμιζε οπωσδήποτε
κάτι. Έσπασα το κεφάλι μου για μέρες προσπαθώντας να θυμηθώ.
Εβδομάδες
αργότερα, σε μια συγκέντρωση ανδρών όπου επικρατούσε ανάλαφρη
ατμόσφαιρα μου ζήτησαν να διηγηθώ την ιστορία της εξημέρωσης
της Gaood. Ανέφερα παρεμπιπτόντως την ανακάλυψη του τραύματος.
Λοιπόν... μια φωνή από το σκοτάδι είπε με σαρκασμό "hagfan",
και ξαφνικά κάθε ένας από τους παρευρισκόμενους άντρες ξέσπασε
σε συγκρατημένα ή δυνατά γέλια. Κυλιόνταν στο έδαφος, κάποιοι
ακόμα και με δάκρυα στα μάτια. Έμεινα αποσβολωμένος και η
πικρία μου έδινε τροφή στα αστεία τους.
"Hagfan"
σημαίνει "εσύ ή αυτό που έχει αποξηρανθεί ή ζαρώσει".
Εκείνη τη στιγμή όμως, δεν είχα μαζί μου λεξικό. Ήταν άραγε
μια συνήθης ονομασία για το τραύμα μου; Κάτι που βιώνει κάθε
νέος μεγαλώνοντας ή απλά είχα πέσει στην ίδια την παγίδα μου;
Έγινα στόχος πειραγμάτων; Ασφαλώς με πείραξαν στο μέγιστο
βαθμό. Εν τέλει ο Abu Msάllam ανακτώντας την ηρεμία του ανέλαβε
να μου εξηγήσει. "Βλέπεις, Said, ήθελες να μάθεις τα
έθιμά μας. Τώρα ρουφήξαμε την τελευταία ρανίδα του αμερικάνικου
αίματός σου. Το κομμάτι αυτό του σώματός σου είναι πλέον εντελώς
αποξηραμένο. Είσαι δικός μας τώρα."
Οι
άνθρωποι σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν συχνά τη γλώσσα του
"αίματος" για να περιγράψουν τη συγγένεια και την
αδερφοσύνη. Αλλά όπως δείχνει και το συγκεκριμένο περιστατικό,
ακόμα και αγράμματοι άνθρωποι αναγνωρίζουν τη χρησιμότητα
αυτού του λεξιλογίου. Η φυλή Zalabi δεν σκέφτηκε ούτε στιγμή
ότι κατάφερε να φτάσει εκεί όπου δεν μπόρεσε να φτάσει η ιατρική,
να διαχωρίσει τις κατά εθνότητα ομάδες αίματος τη μια από
την άλλη. Δεν σκέφτηκε ότι είχε διαγράψει τους αμερικάνικους
τρόπους μου, την προφορά και τον περίεργο τρόπο σκέψης. Αναγνώρισε
όμως ότι είχα περάσει το κατώφλι μιας εμπειρίας που με καθιστούσε
συγγενικό προς αυτούς πρόσωπο με ένα ιδιαίτερο και αποδεκτό
τρόπο. Μοιραζόμασταν πλέον ένα δεσμό που μας καθιστούσε πιο
κοντινούς παρά ξεχωριστούς, λιγότερο ξένους. Εξαιτίας της
αστείας πλάνης της γλώσσας τους και του γεγονότος ότι ο καθένας
αστειεύτηκε επ' αυτού, η μετάλλαξή μου ήταν εμφανώς πνευματική,
ή συμβολική. Με τη δύναμη της συλλογικής μας φαντασίας πλάσαμε
μια καινούρια πραγματικότητα και έναν τρόπο σκέψης που συμπεριλάμβανε
την αδελφοσύνη, την εμπιστοσύνη, την ενότητα και το κέφι.
Η αδελφοσύνη τελικά δεν είναι κάτι που περιορίζεται στην εξ
αίματος συγγένεια.
©2001
Said Nuseibeh
|