Ο Δημήτρης Παπαδήμος (1918-1994) ανήκει σε εκείνη τη θαυμαστή γενιά φωτογράφων που από μεράκι και μόνον άφησαν πίσω τους έργο με βάρος και ποιότητα. Το αρχείο του, αποτελούμενο από περίπου 80.000 αρνητικά, περιήλθε στην κυριότητα του ΕΛΙΑ μέσω δωρεάς της συζύγου του Λιάνας Παπαδήμου το 1994. Ο Παπαδήμος γεννήθηκε στην πόλη του Καΐρου το 1918 από έλληνες γονείς.

Στη φωτογραφία θεωρείται αυτοδίδακτος. Πρωτοήρθε στην Ελλάδα το 1940 για να στρατευθεί. Μετά τον πόλεμο επιστρέφει στην Αίγυπτο και εργάζεται ως ελεύθερος φωτογράφος για περιοδικά. Τότε συνδέεται με στενή φιλία και συνεργάζεται με τον παγκόσμιας φήμης αιγύπτιο αρχιτέκτονα Hassan Fathy.

Ο Fathy άντλησε επιλεκτικά διδάγματα από παλιές ντόπιες κατασκευές με πήλινα τούβλα, αψίδες και θόλους, με στόχο να φτιάξει έναν πρότυπο οικισμό, τη νέα Gourna που θα εξασφάλιζε πιο άνετες και υγιεινές συνθήκες διαβίωσης, αλλά και που θα σεβόταν τις συνήθειες ζωής και τις αισθητικές αντιλήψεις των κατοίκων της αιγυπτιακής υπαίθρου. Ο Παπαδήμος φωτογραφίζει την καινοτόμο πρόταση του αρχιτέκτονα, αλλά και τους ανθρώπους στους οποίους απευθύνεται, τον αυτόχθονα πληθυσμό. Οι φωτογραφίες αυτές δημοσιεύονται στη μετέπειτα έκδοση του βιβλίου του Fathy το 1969, "Χτίζοντας με τους ανθρώπους", που έδωσε και τον τίτλο της παρούσας έκθεσης. Η διεθνής προβολή του αρχιτέκτονα ολοκληρώθηκε λίγα χρόνια αργότερα, όταν το βιβλίο επανεκδίδεται από αμερικανικό εκδοτικό οίκο με τον γενικότερης απήχησης τίτλο, "Architecture for the Poor".

Ο Παπαδήμος αισθάνεται την Αίγυπτο σπίτι του και τη διατρέχει φωτογραφίζοντας τους κατοίκους της σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητάς τους, χωρίς να υποπίπτει σε εξωτικές ή ειδυλλιακές εικόνες. Το ίδιο όμως θα κάνει και στην Ελλάδα, όπου εγκαθίσταται οριστικά στα μέσα της δεκαετίας του '50. Ο Παπαδήμος ανακαλύπτει τη δεύτερη πατρίδα του και αχόρταγα αποτυπώνει με σχεδόν έκπληκτο βλέμμα τον τόπο και τους κατοίκους του, τους νέους γι αυτόν αδελφούς.

Οργώνει την Ελλάδα απ'άκρη σ'άκρη, φωτογραφίζοντας με εξαντλητικό τρόπο τα "έργα και ημέρες των ανθρώπων" τόσο στην ύπαιθρο όσο και στα αστικά κέντρα. Η ματιά του όμως δεν σταματά στην απλή καταγραφή. Ο φακός του δεν είναι ο φακός του ρεπόρτερ που γίνεται μάρτυρας και κοινωνός μιας σκηνής, αλλά φαίνεται να μετέχει και να "συμβιώνει" με τα θέματά του, που συγκινούν με την προσήλωσή τους στον άνθρωπο και το μόχθο του.

Βασιλική Χατζηγεωργίου / Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ