ΑποΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗΝ ΒΡΕΤΑΝΙΑ LEA ANDREWS / KEITH ARNATT / HELEN CHADWICK HANNAH COLLINS / CALUM COLVIN / TIM HEAD / MARI MAHR / RON O'DONNEL / HELEN SEAR / BOYD WEBB ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΒΡΕΤΑΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ 27/2 - 20/3 1998 ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΡ - ΣΑ 10.00 - 14.00, 18.00 - 21.00 ΚΥ 11.00 - 15.0027/2 - 29/3 1998 ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΡ - ΣΑ 10.00 - 14.00, 18.00 - 21.00 ΚΥ 11.00 - 15.00 Η έκθεση αυτή γεφυρώνει τη δουλειά ορισμένων καλλιτεχνών το έργο των οποίων φαίνεται να διαχέει τα όρια μεταξύ 'εικόνας' και 'φωτογραφίας'. Κατά μία έννοια, όλα τα έργα δείχνουν καταφανώς ψευδή. Η φωτογραφική μηχανή, όπως ακριβώς ένα πινέλο ή μια ζωγραφική σπάτουλα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να διαμορφώσει, να επηρεάσει, να κρύψει, να αποκαλύψει, να διορθώσει και να περικόψει και οι φωτογραφίες αυτές αποτελούν την απόδειξη. Ένα μέρος της έπαρσης που αναδίδουν οι μεγάλου μεγέθους φωτογραφίες αφορά την κατάρριψη της προσδοκίας σχετικά με το τί πρέπει ή δεν πρέπει μια φωτογραφία να είναι. Όλα τα επιλεγμένα έργα δημιουργήθηκαν στο τέλος της δεκαετίας του '80 και τις αρχές της δεκαετίας του '90. Με διάφορους τρόπους εξετάζουν έναν αριθμό εικονογραφικών συμβάσεων -από τις καθιερωμένες παραδόσεις της θρησκευτικής εικονογραφίας, την τοπιογραφία, τη νεκρή φύση, τη ζωγραφική απεικόνιση ιστορικών θεμάτων, μέχρι τεχνικές όπως το κολλάζ, το μοντάζ και η μεγέθυνση. Το ζήτημα της σύνθεσης διατρέχει ολόκληρη την έκθεση. Στη φωτογραφική σειρά του Keith Arnatt 'Αντικείμενα από ένα Σκουπιδότοπο' τα τσαλακωμένα τενεκεδάκια Κόκα-Κόλα, οι εντομοπαγιδευτικές κόλλες, τα πλαστικά παιχνίδια και τα κολλώδη μπάζα, στοιχεία που συνήθως αποκλείονται από την αντίληψη που έχουμε για τη Φύση, έρχονται στο προσκήνιο. Μαζεμένα από ένα σκουπιδότοπο στην κοιλάδα Wye (φημισμένη για την ομορφιά της στις βρετανικές νήσους), αυτά τα υποπροϊόντα ενός μετα- βιομηχανικού έθνους εκφράζουν την ψευδαίσθηση που μοιάζει να υποδηλώνει η ίδια η λέξη φύση. Η κοιλάδα Wye σε μεγάλο βαθμό ακόμη ανακαλείται στο νού μέσα από τις εικόνες που δημιούργησαν γι' αυτήν οι διάσημοι καλλιτέχνες του 19ου αιώνα Turner και Wordsworth. Σήμερα, εύπορο προάστιο πλέον με μαγαζιά fish and chips και καταστήματα με αντίκες, διατηρείται ακόμη στη φαντασία μας σαν μια μεγαλοπρεπής και άσπιλη αγροτική περιοχή, σαν τάχα η φύση εδώ να μην είχε καμμία σχέση με τον κόσμο του εμπορίου και των ανθρώπινων προϊόντων. Αυτή η βολική άποψη για τη φύση, διατηρημένη ευλαβικά μέσα από τη Βρετανική άποψη για την ύπαιθρο, αποκαλύπτεται τρυφερά από τον Arnatt ακόμη πιο τεχνητή από τις ψεύτικες γούνες και τα χημικώς εμβαπτισμένα χαρτιά, που οι κάτοικοι της περιοχής από συνήθεια τακτοποιούν εκτός κοινής θέας. Kαθαγιασμένες είναι επίσης και οι έννοιες που αποκαθηλώνονται στη σειρά του Ron O'Donnell 'Αδάμ και Εύα'. Ο O'Donnell παραδέχεται ανοιχτά ότι χρειάστηκε να προστρέξει σε βιβλία ιστορίας της τέχνης προκειμένου να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο οι κλασικοί ζωγράφοι συνέθεταν το θέμα αυτό: σε ποιά πλευρά του δέντρου στεκόταν ο Αδάμ και αντίστοιχα η Εύα, πόσο μεγάλο ήταν το δέντρο, ποιός από τους δύο κρατούσε το μήλο κλπ. Ο κήπος των επίγειων απολαύσεων που ανακατασκευάζει είναι κατάλληλα κατασκευασμένος από χαρτόνι, σα να δίνει στο πολτοποιημένο ξύλο ακόμη μια ευκαιρία να ξαναγίνει δέντρο. Εδώ λοιπόν, στη γένεση όλων των υπάρξεων μας, στην καρδιά της μεγαλύτερης δραστηριότητας ανακύκλωσης, το πλαστικό επανεμφανίζεται, αυτή τη φορά με τη μορφή ενός ζευγαριού πακέτων προφυλακτικών που κρατιούνται ψηλά σε ένα μικρό δίσκο από ένα φτερωτό έρωτα. Οι προσχηματισμένες ιδέες, ειδικά όσον αφορά τoν προ- σχηματισμό, ακινητοποιούνται στην τροχιά τους. Οι προφανείς μετατάξεις έργων Μεγάλων Δασκάλων εκδηλώνονται και στον 'Κατακλυσμό' του Tim Head, όπου ένας σωρός χρησιμοποιημένων Kλινέξ προσομοιάζει με χιόνι ή πάγο αλπικού τοπίου (αναφ. Caspar David Friedrich και JMW Turner), όπως επίσης και στα 'Αποσπάσματα Κρέατος' της Helen Chadwick όπου η σαρκικότητα και η υπεραφθονία του τέλους του 20ού αιώνα οδηγούνται σε Μανιεριστική κατάληξη. Το άπλετα φωτισμένο σκηνικό από εντόσθια πουλερικών πάνω σε σατέν και οι λάμπες που φωτίζουν πιατέλες άγδαρτης σάρκας, θυμίζουν συνθέσεις του Καραβάτζιο. Οι αναφορές στην ιστορία της εικονοποιίας είναι διάχυτες. Όπου δεν εμφαίνεται η ιστορία, ο Lea Andrews δημιουργεί μία. Στον άδειο εμπορικό δρόμο του Sonning Common, περιοχή τυπική της μεταπολεμικής Βρετανικής ανάπτυξης και γενέτειρά του, ο Andrews παρουσιάζει ένα Μνημείο Πεσόντων κανονικού μεγέθους. Φτιαγμένο πρόχειρα από μια φωτογραφία του καλλιτέχνη με στολή στρατιώτη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και τη βάση του κενοταφίου Lutyens του Whitehall (με την αναγραφή 'Ο ένδοξος νεκρός'), η φωτογραφία μεγεθύνθηκε, κατόπιν κολλήθηκε σε κόντρα πλακέ και μετά στήθηκε, με τη βοήθεια στηριγμάτων, στον κενό χώρο ανάμεσα σ' ένα χασάπικο και ένα φαρμακείο. Η συγκινητική χειρονομία ενός βετεράνου του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου που τοποθέτησε ένα στεφάνι από παπαρούνες στα πόδια του δισδιάστατου φωτογραφικού ομοιώματος αποτελεί μια πραγματική μνήμη που αντιπαρατίθεται σ' αυτό το απατηλό, επινοημένο μνημείο. Η Helen Sear ασχολείται επίσης με το σημείο στο οποίο στερεώνονται οι εικόνες. Οι φωτογραφίες της κατασκευάζονται με την αναφωτογράφηση προβαλλόμενων slides, μερικές φορές με αρκετές εκφωτίσεις στο ίδιο αρνητικό. Οι εικόνες εσωτερικών χώρων που φωτίζονται από ανακλώμενο φώς υποδηλώνουν ότι όλες οι οπτικές πληροφορίες βρίσκονται σε μία διαρκώς ρευστή κατάσταση, που συνεχώς αποσυντίθεται και ανασυντίθεται υπό το φώς νέων συνθηκών. Η Αποσύνθεση, με την έννοια της διάσπασης του αρχικού υλικού, είναι ένα άλλο νήμα που διατρέχει όλη την έκθεση. Στην πιο άμεση μορφή της αναδεικνύει ένα ενδιαφέρον γύρω από περιβαλλοντικά ζητήματα. Σε ένα πιο σύνθετο επίπεδο, φαίνεται ότι η σχέση ανάμεσα στον κορεσμό και την παρακμή, την αίγλη και την εξαθλίωση, τη χρήση και την επανάχρηση, υφαίνεται αδιάκοπα μέσα στην εικόνα. Οι φουσκωτές καμηλοπαρδάλεις του Boyd Webb, στεφανωμένες με δάφνες, περιβάλλουν μια σχολική υδρόγειο σφαίρα και εμπλέκονται στον αδιάκοπο αγώνα μείωσης των φυσικών πόρων. Ο ρινόκερος της Mari Mahr, συμπαγής κοντά στο έδαφος, δείχνει να κρύβεται ανάμεσα σε δύο κομμάτια κερωμένου μουσαμά που μοιάζουν πολύ με την απόρθητη κρυψώνα του. Τα όστρακα που κρέμονται από το δίχτυ στην αργυροτυπία της Hannah Collins, οι πίθηκοι που μορφάζουν περίεργα, τα ωδικά πτηνά και οι λεοντές-χαλιά στο τρίπτυχο του Calum Colvin υποδηλώνουν την εύθραυστη οντότητα των ειδών που 'αρπάχτηκαν' από το φυσικό τους περιβάλλον και επιτάχθηκαν σε μία άλλη χρήση -εύθραυστα αλλά επίσης παράξενα όμορφα στο νέο τους συνθετικό ρόλο. Μία άλλη κοινή συνιστώσα όλων σχεδόν των έργων της έκθεσης είναι η μεγάλη τους διάσταση. Με τη φυσική του δραματικότητα, το μεγάλο μέγεθος υμνεί την ικανότητα της φωτογραφικής μηχανής να εκμεταλλεύεται την τεχνολογική πρόοδο με τον πλέον κατάλληλο, στην εποχή των πετρελαιογενών πλαστικών, τρόπο. Από την αυτοπεποίθηση της γυαλάδας των τεράστιων cibachrome του Boyd Webb ως την έξοχη εκτύπωση κολλοσσιαίου μεγέθους στην αργυροτυπία της Hannah Collins, τα έργα αυτά επιδεικνύουν ότι η σύζευξη της τεχνολογικής καινοτομίας με την κατανόηση των θεμελιακών στοιχείων της εικονοποιητικής διαδικασίας, μπορούν να δημιουργήσουν ένα εντελώς καινούργιο πλαίσιο για τη μεταφορά του νεοτεριστικού νοήματος. Ο Πικάσσο είχε πεί ότι για να φτάσεις στην αλήθεια πρέπει πρώτα να δημιουργήσεις ένα ψέμα. Στην έκθεση αυτή τα ψέματα είναι πολλά, οι αλήθειες όμως επίσης ολοφάνερες. Andrea Rose, Επιμελήτρια Συλλογή Βρετανικού Συμβουλίου