ROBIN DANCE (ΑΓΓΛΙΑ) ΤΟΠΙΑ 26/2 - 11/3 1998 ATRION GALLERY ΤΣΙΜΙΣΚΗ 94 / 285-890 ΔΕ, ΤΕ, ΣΑ 10.00 - 14.30 ΤΡ, ΠΕ, ΠΑ 10.00 - 14.00, 18.00 - 20.30 ROBIN DANCE: ΤOΠΙΑ Oι τοπιογραφίες του Robin Dance χαρακτηρίζονται από μια παραπλανητική αίσθηση καθημερινότητας. Πρόκειται για κοινότυπες, χαμηλών τόνων καταγραφές, η τεχνοτροπία των οποίων υπογραμμίζει τον αυστηρό χαρακτήρα των θεμάτων: στις περισσότερες εικόνες ένα ομοιόμορφο πρώτο πλάνο, φυσικό ή τεχνητό, οδηγεί σε μορφές ως επί το πλείστον γεωμετρικές, φωτογραφημένες σε μία γκάμα περιορισμένη στους μεσαίους γρι τόνους. Χωρίς τα δραματικά κοντράστ που συνήθως χαρακτηρίζουν την ασπρόμαυρη φωτογραφία, οι συνθέσεις, όλο κύκλοι, ορθές γωνίες και παράλληλες γραμμές, μοιάζουν σχεδόν να παίζουν με την αφαίρεση. Πίσω όμως από τη σκόπιμη αυτή αναγωγή κρύβεται μια εξαιρετικά σκληρή θεματολογία. Η εργασία Λείψανα (1991-94), που παρουσιάσθηκε στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών το 1996, αντιμετωπίζει το θέμα των Ναζιστικών στρατοπέδων συγκεντρώσεως από την Πολωνία μέχρι την Εσθονία με τον μόνο ίσως τρόπο που ταιριάζει στον φωτογραφικό φακό. Αποβάλλοντας δηλαδή σχολαστικά κάθε ίχνος συναισθηματισμού, ο Dance συγκεντρώνει την προσοχή του σε μισοκατεστραμένα κατάλοιπα της φονικής μηχανής όπως σκουριασμένα συρματοπλέγματα, σαθρά τούβλα, ραγισμένες τσιμεντένιες πλάκες. Τα λίγα αυτά σημάδια αρκούν για να μνημονεύσουν τη φρίκη όπως γράφει ο Έλιοτ στην Έρημη Χώρα, "Θα σας γνωρίσω τον φόβο σε μια χούφτα σκόνη". Τα Τοπία του Dance μπορούν να ερμηνευθούν σαν μελαχολικός στοχασμός πάνω στην Ευρώπη των τελευταίων ημερών του 20ου αιώνα, μια Ευρώπη ομογενοποιημένη και χωρίς πολιτιστικές αξιώσεις πλέων, ανήσυχα ειρηνευμένη και όμως εξαντλημένη από το βάρος της ιστορίας της. Η εργασία ανοίγει με τα κλειστά παντζούρια κάποιου ανωνύμου και απρόσωπου Γερμανικού σπιτιού. Ακολουθεί μια σειρά από δίπτυχα, το πρώτο των οποίων παριστάνει δύο σχεδόν πανομοιότυπους σωλήνες εξαερισμού στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως του Oberen Kuhberg. Oι σωλήνες σε σχήμα "Τ" στέκονται σαν μινιμαλιστικά γλυπτά σε μια θάλασσα από χόρτα, μοναδική φορά που η ακολουθία βγαίνει από το αστικό περιβάλλον. Στο επόμενο δίπτυχο, η φύση περιορίζεται σε μια γλάστρα ανάμεσα σε δύο καλά σφαλισμένες πόρτες γκαράζ, ενώ η δεύτερη φωτογραφία δείχνει δύο εξ ίσου τυφλά παράθυρα στο ισόγειο κάποιου άλλου Γερμανικού σπιτιού. Άλλη φωτογραφία στρατοπέδου συγκεντρώσεως απεικονίζει μια ανησυχητικά στενή, αψιδωτή πόρτα με δύο οπές παρατηρήσεως. Δίπλα της βλέπουμε άλλη πόρτα, αυτή τη φορά στο Brighton της Αγγλίας. Η δεύτερη πόρτα, ξεχαρβαλωμένη, ίσως και αχρηστευμένη, είναι σχεδόν γυμνή μοναδική διακόσμηση, κάποιο αραβούργημα καμωμένο με μαρκαδόρο από τη μια μεριά. `Oλα αυτά τα κλειστά και απρόσιτα ανοίγματα δημιουργούν ένα ισχυρό αίσθημα αποξενώσεως, ένα νοηματικό Festung Europa (Ευρωπαϊκό οχυρό). Oύτε μπορεί πια η ιστορία να αποτελέσει πηγή παρηγοριάς ή διαφώτισης: η φωτογραφία με τίτλο Ρωμαϊκό Υδραγωγείο, Βουδαπέστη παρουσιάζει ένα από τα επιβλητικότερα κατασκευαστικά επιτεύγματα της ηπείρου με τη μορφή μικρού σωρού από πέτρες και τούβλα στο μέγεθος πλυντηρίου, παραπεταμένο στην άκρη μιας μονότονης, απρόσωπης γειτονιάς. Εάν το παρελθόν αποτελείται μονάχα από ερείπια, το μέλλον δεν φαίνεται να υπόσχεται πολλά. Το τελευταίο δίπτυχο της ακολουθίας δείχνει δύο όψεις κάποιου τοίχου στη Βουδαπέστη, διακοσμημένου με τη διακριτική αγγελία "Προϊόντα από τις Η.Π.Α.", αλλά και με σωρεία γκράφιτι. Σ' αυτά τα λίγα, προφανώς, κατέληξε το μεγάλο μελόδραμα της πτώσης του κομμουνισμού: στη διφορούμενη υπόσχεση καταναλωτικών αγαθών, και στην ολική επικράτηση αυτού του τόσου αρμόζoντως συμβόλου του τέλους του αιώνα, μιας διεθνούς δηλαδή γραφής τελείως κενής νοήματος. Γιάννης Σταθάτος O Robin Dance γεννήθηκε στην Αγγλία το 1952. Έχει οργανώσει σειρές διαλέξεων και μαθημάτων γύρω από τη φωτογραφία σε Βρετανικά και Ευρωπαϊκά Κολλέγια Τεχνών. Το έργο του έχει παρουσιαστεί σ' έναν αριθμό ατομικών και ομαδικών εκθέσεων στην Αγγλία, τη Γερμανία, την Εσθονία, την Ελλάδα και άλλες χώρες. Έχει τιμηθεί δύο φορές με το Ταξιδιωτικό Βραβείο του Βρετανικού Συμβουλίου.