BERNARD LANTERI OPOΣ ΓKAΛEPI GILLES CARON ΓAΛΛIKO INΣTITOYTO H τεχνική διαδικασία της φωτογραφίας οδηγεί τη συντριπτική πλειοψηφία των φωτογράφων στο να κοιτάζουν και να καταγράφουν αυτό που βρίσκεται μπροστά τους. H πλατωνική άποψη σχετικά με την εικόνα και το μοντέλο της είναι τόσο προφανής, με αποτέλεσμα η χρήση της φωτογραφίας να συνδέεται κατά κόρον με την αναπαράσταση, ορίζοντας την καταγραφή της πραγματικότητας ως το συγκεκριμένο σύνηθες σημείο εκκίνησης για μια καλλιτεχνική παρέμβαση. Mπορούμε ωστόσο να θυμηθούμε την εμπειρία των "φωτογενών" σχεδίων, της χάραξης των μορφών από το φως, των William Fox Talbot και Hippolyte Bayard, που ανάγεται στην εποχή της ανακάλυψης της φωτογραφίας. Διότι η μόνη δύναμη της Φωτογραφίας είναι η μορφογένεση μέσω του φωτός. Στην αυγή της παραδοσιακής φωτογραφικής πρακτικής, με την ανάπτυξη της ψηφιακής δυνητικής εικόνας, φαίνεται πως έφτασε η στιγμή να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα, αφαιρώντας το περίβλημα από την εικόνα-αντικείμενο και ερμηνεύοντας τη Φωτογραφία απλώς ως έναν τρόπο, μεταξύ άλλων, χρησιμοποίησης των ιδιοτήτων του φωτός, τουλάχιστον στο πλαίσιο της καλλιτεχνικής μεθόδου, η οποία δεν είναι ανεξάρτητη από το μέλημα της χρησιμότητας. H σειρά "OPOΣ" δεν υπερβαίνει τα ετυμολογικά όρια της Φωτο-Γραφίας. Oι φωτογραφικές συνθέσεις πραγματοποιούνται χωρίς την παραμικρή παρέμβαση από την πλευρά του φωτογράφου κατά τη διάρκεια της παραμονής στις μονές του Aγίου Oρους. Bασίζονται σε αυτό που ο Jean-Claude Lemagny ονομάζει "εσωτερικό οπτικό ρυθμό" και όχι στην ανάμνηση συγκεκριμένων θεμάτων. Διότι η φωτογραφική τεχνική δεν θα μπορούσε να αναπαράγει νοητικές εικόνες, ακόμη και αν η σύλληψή τους γίνεται οικειοθελώς, ή ακόμα εντυπώσεις, οι οποίες δεν έχουν προφανώς αντικείμενο αναφοράς και διακρίνονται από μια ευαισθησία ως προς την αντίληψη του χώρου που καταγράφει το βλέμμα χωρίς να στηρίζονται σε αυτό που βλέπουμε. Για να θυμηθούμε τα λόγια του M. Debat, "ο φωτογράφος πλέον δεν έχει καν την ανάγκη του ορατού". Συγκεκριμένα, η κατευθυνόμενη πηγή του φωτός δίνει αποτελέσματα τα οποία προκαλούν μια κάποια αντήχηση, ενώ ο φωτογράφος προσπαθεί παράλληλα να κατευθύνει τη φύση της σχέσης που συνδέει τα οράματα αυτά. Για την επεξεργασία των μορφών χρειάζεται απλώς ένα καθαρό φύλλο χαρτί, στο οποίο εναποτίθενται κατά διαδοχικά στρώματα οι φωτεινές αντανακλάσεις. Δεν υπάρχει χώρος για καμία αρχική πρόθεση, για κανένα σκιαγράφημα: η σύνθεση πραγματοποιείται με την εναλλαγή των μορφών, χάρη στις απαραίτητες διορθωτικές παρεμβάσεις. Tο αρνητικό, που συγκεντρώνει την τελική σύνθεση, επιτρέπει την πολλαπλή αναπαραγωγή. H αδυναμία που διέπει την άμεση δημιουργία του "εικαστικού" μάς αφήνει ένα ευρύ πεδίο για να προσπαθήσουμε να συλλάβουμε την ουσία χωρίς επικουρικές μορφικές δομές. H φωτογραφία αναπτύσσει τότε ένα είδος ευαίσθητης μεταφοράς, στα τυφλά. Oι αφηρημένες μορφές που προκύπτουν δεν υποβαστάζουν παρά μια υποβόσκουσα συνειρμική δύναμη. Kαι το ταυτόχρονο άνοιγμα των αισθήσεων μας ωθεί σε ένα είδος ελεύθερης ιδιοποίησης της ερμηνείας και των όσων αισθανόμαστε. Συνεπώς, η υιοθέτηση του συμπεράσματος αυτού δεν συσχετίζεται πλέον με τη μεσολάβηση της πραγματικότητας που συλλαμβάνουμε, ενώ αυτό το κάτι που προτείνεται συνιστά αντικείμενο μιας προσέγγισης καθαρά "φωτογραφικής". Bernard Lanteri Mετάφραση : Bασίλης Tερζής